Freud
zakładał, że psychoanaliza bazuje na biologii. Jak to założenie
przejawiało się w jego konkretnych poglądach?
Rozpatrywał
zjawiska psychiczne jako efekt działania sił o charakterze
fizyko-chemicznym. Psychicznych różnic pomiędzy płciami doszukiwał
się w anatomii. Uważał na przykład, że niechęć mężczyzny do
ujawniania kobiecych zachowań wynika z jego lęku przed kastracją.
Ponadto
był zdania, że kolejne stadia, przez które każdy przechodzi
(oralne, analne, falliczne i genitalne) mają charakter dziedziczny.
Sądził
wreszcie, że procesy psychiczne, a także kulturowe stanowią efekt
działania instynktów rozumianych jako bodźce organiczne dążące
do zredukowania napięcia.
Z
czego wynikał uniwersalizm w myśleniu Freuda sprowadzający się do
przekonania, że odkryte przez niego prawidłowości ludzkiej
psychiki mają charakter powszechny?
W
jego czasach niewiele wiedziano o różnicach kulturowych.
Czy
Freud formułował sądy wartościujące?
Nie.
Jako przyrodnik ograniczał się do opisu i interpretacji.
Jak
przejawiał się dualistyczny sposób myślenia Freuda o psychice?
Uważał
na przykład, że męskość i kobiecość stanowią przeciwstawne
bieguny. Ponadto ostro rozgraniczał id od ego (w pierwszym
umieszczał wyłącznie pragnienia, w drugim wyłącznie funkcję
kontrolującą i selekcjonującą).
Czym
charakteryzuje się mechanistyczno-ewolucjonistyczny sposób
myślenia?
Sam
ewolucjonizm sprowadza się do przekonania, że istniejące obecnie
rzeczy rozwinęły się z form wcześniejszych.
Mechanistyczno-ewolucjonistyczne stanowisko jest natomiast poglądem,
że podczas rozwoju form nie powstaje nic nowego. Wiliam James
uważał, że dotyczy to na przykład świadomości.
Wyjaśnij
na konkretnym przykładzie różnicę pomiędzy mechanistycznym i
niemechanistycznym sposobem myślenia.
W
mechanistycznym sposobie myślenia para wodna to po prostu woda, a
różnice między obiema fazami mają charakter jedynie ilościowy.
Skoro nic nowego tak naprawdę się nie pojawia, to wystarczy skupić
się na kwestiach genetycznych. W niemechanistycznym sposobie
myślenia ilość przechodzi w jakość rządzoną odmiennymi
prawami. W tym podejściu nie wystarczy badać kwestii genetycznych.
Na gruncie psychologii jest to na przykład pogląd, że marzenia
dorosłego nie są prostym powtórzeniem dziecięcych marzeń.
Co
świadczy o mechanistycznym sposobie myślenia u Freuda?
Sądził
on, że nic szczególnie nowego nie wydarza się w rozwoju człowieka
powyżej piątego roku życia. Niektóre późniejsze reakcje
wynikają z przymusu powtarzania doświadczeń z dzieciństwa. Różne
formy lęku są powtarzaniem lęku narodzin itp.
Źródło: Karen Horney, Nowe drogi w psychoanalizie, PWN, Warszawa 1987
